Αποξήρανση και προετοιμασία του βοτάνου για χρήση

Η διαδικασία αποξήρανσης ενός βοτάνου δεν είναι μια απλή και εύκολη διαδικασία, όπως πολλοί νομίζουν. Απαιτεί γνώση και πολλές φορές εμπειρία από τον άνθρωπο που την κάνει, ώστε το φυτό που θα πάρουμε στο τέλος να έχει κρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερες από τις θρεπτικές του ιδιότητες και τα έλαια του. Υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορεί να γίνει αποξήρανση ενός φυτού και εξαρτάται κυρίως από το ποιο μέρος του φυτού θέλουμε να αποξηράνουμε. Είναι διαφορετική η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει κανείς όταν θέλει να αποξηράνει μόνο φύλλα απ'ότι αυτή όταν θέλει να αποξηράνει για παράδειγμα ρίζα ή ολόκληρο το φυτό (πχ σε ένα αρωματικό φυτό όπως η λεβάντα, μπορεί να αποξηραθεί μαζί με τον κορμό της). 

Μέθοδοι αποξήρανσης

Όπως προαναφέρθηκε, υπάρχουν αρκετές μέθοδοι αποξήρανσης ενός βοτάνου. Οι περισσότερες από αυτές δε γίνονται με φυσικό τρόπο (χρησιμοποιούνται διάφορες ουσίες όπως γλυκερίνη ή πυριτικό οξύ, ακόμα και ο φούρνος μικροκυμάτων είναι μια μέθοδος αποξήρανσης). Παρακάτω θα μιλήσουμε για τις φυσικές μεθόδους αποξήρανσης οι οποίες είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, οι καλύτερες και οι πιο ασφαλείς.

Η πρώτη και πιο γνωστή σε όλους μας που την κάνουν και οι γιαγιάδες μας και γίνεται από τα αρχαία χρόνια, είναι φυσικά η έκθεση των βοτάνων κάτω από τον ήλιο. Αυτή η πανάρχαια μέθοδος, χρησιμοποιείται με αρκετά μεγάλη αποτελεσματικότητα, με πρώτο και κύριο γνωστό σε όλους μας φυτό, το χαμομήλι.

Όλοι μας έχουμε δει σίγουρα στη ζωή μας ματσάκια χαμομήλι απλωμένα στον ήλιο για να ξεραθούν και να γίνουν τσάι το χειμώνα. Και σε ποιον δεν άρεσε αυτό το τσάι; Από μικρά παιδιά έως μεγάλους ανθρώπους, είναι ένα προϊόν που καταναλωνόταν και θα συνεχίσει να καταναλώνεται πάντα. Έχουμε σκεφτεί όμως, είναι όντως τόσο ευεργετικό αυτό το ρόφημα όσο το παρουσίαζαν οι γιαγιάδες μας; Η απάντηση δυστυχώς δεν είναι αυτή που οι περισσότεροι θα περίμεναν. Η αλήθεια είναι ότι τις περισσότερες φορές, το συγκεκριμένο ρόφημα δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα ζεστό με ωραία γεύση αφέψημα το οποίο έχει πολύ λίγα οφέλη για τον οργανισμό. 

Αυτό δε συμβαίνει προφανώς γιατί το ίδιο το βότανο δεν έχει θεραπευτικές ιδιότητες, σε καμία περίπτωση! Το πρόβλημα είναι στη μέθοδο αποξήρανσης! Το χαμομήλι, όπως και τα περισσότερα βότανα, όταν το αποξηραίνουμε πρέπει να το κάνουμε με ένα συγκεκριμένο τρόπο ώστε να μη χάσει τις θεραπευτικές του ιδιότητες και τα έλαια του. Η μέθοδος αυτή θα αναφερθεί παρακάτω και είναι η καλύτερη μέθοδος αποξήρανσης των βοτάνων. Καλό είναι να αποφεύγεται γενικά η αποξήρανση στον ήλιο, καθώς χάνεται μεγάλος μέρος των θρεπτικών συστατικών και ελαίων του φυτού.

Η μέθοδος αποξήρανσης που είναι καλύτερο να ακολουθεί κανείς για την αποξήρανση των περισσότερων βοτάνων, είναι η μέθοδος της αποξήρανσης στον αέρα.

 Κατά τη διαδικασία αυτή, ουσιαστικά το μόνο που χρειάζεται είναι να δέσει κάποιος τα βότανα σε μικρά μάτσα και να τα κρεμάσει (κατά προτίμηση ανάποδα) σε ένα ξηρό και σκιερό μέρος, με καλό αερισμό. Κατά τη διαδικασία αυτή, το βότανο ουσιαστικά αποξηραίνεται με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, αποβάλλοντας την υγρασία του και δεν αποχρωματίζονται τα φύλλα του (κιτρίνισμα). Η μέθοδος αυτή απαιτεί να υπάρχει σχετικά υψηλή θερμοκρασία (ώστε ο αέρας που χτυπάει τα φυτά να είναι επίσης ζεστός) και δεν απαιτεί πολύ χρόνο. Δεν πρέπει το φυτό να έρχεται σε άμεση επαφή με ηλιακό φως, αλλιώς θα κιτρινίσουν τα φύλλα και θα θρυμματίσουν τα πέταλα! (Προσοχή, υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί μούχλα ή το φυτό να σαπίσει, ειδικά αν υπάρχει πολύ υγρασία, καλό είναι να γίνεται τακτικός έλεγχος προς αποφυγή οποιουδήποτε προβλήματος). Γενικά, η συγκεκριμένη μέθοδος είναι καλό να προτιμάται, καθώς είναι εύκολη και απλή, δεν κοστίζει και το φυτό που παίρνουμε στο τέλος (αποξηραμένο) έχει κρατήσει το μεγαλύτερο μέρος των θεραπευτικών του ιδιοτήτων και ελαίων.

Τρόποι πρόσληψης και χρήσης των βοτάνων

Υπάρχουν πολλοί τρόποι κατά τους οποίους μπορεί να γίνει χρήση ενός βοτάνου, ώστε να πάρουμε όσο το δυνατόν περισσότερες από τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Ανάλογα με την πάθηση που θέλουμε να θεραπεύσουμε, υπάρχει πάντα και ο καταλληλότερος τρόπος πρόσληψης του βοτάνου.

• Αφέψημα

Γίνεται με βράσιμο του μέρους του φυτού το οποίο έχει τις θεραπευτικές ιδιότητες (ρίζα, μίσχος, φύλλα) μέσα σε νερό για 5-20 λεπτά (ανάλογα με το είδος του φυτού και την μορφή στην οποία βρίσκεται). Αν από το φυτό χρησιμοποιούμε τα φύλλα, συνήθως 5-10 λεπτά είναι αρκετά. Αν χρησιμοποιούμε κάποιο ξυλώδες κομμάτι (μίσχος/ρίζα) συνήθως τα 20 λεπτά είναι απαραίτητα ώστε να μπορέσουμε να πάρουμε το εκχύλισμα των συστατικών του. Τα αφεψήματα δεν πρέπει να μένουν για περισσότερο από 12 ώρες.

• Έγχυμα

Το χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να πάρουμε το μέγιστο δυνατό των θρεπτικών συστατικών ενός φυτού (ουσιαστικά είναι θεραπευτικό ρόφημα, σε αντίθεση με το αφέψημα, το οποίο ναι μεν έχει ένα μέρος των θρεπτικών ουσιών του φυτού, αλλά το πίνουμε κυρίως λόγω γεύσης και επειδή μας αρέσει). Για να το παρασκευάσουμε, ρίχνουμε βραστό νερό πάνω στο θεραπευτικό μέρος του φυτού, το οποίο έχουμε τοποθετήσει σε κάποιο δοχείο με καπάκι που κλείνει καλά. Στη συνέχεια, κλείνουμε το καπάκι και αφήνουμε το δοχείο για περίπου 15 λεπτά (κλείνοντας το καπάκι, αποφεύγουμε κάθε πιθανή απώλεια πτυτικού αιθέριου ελαίου και έτσι παίρνουμε τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα δραστικής ουσίας από το φυτό). Στη συνέχεια, σουρώνουμε και το πίνουμε. Πρέπει να πίνεται αμέσως και όσο είναι ζεστό.

• Εκχύλισμα

 Στο εκχύλισμα, μουλιάζουμε τα φαρμακευτικά φυτά μέσα σε οινόπνευμα ή νερό (γίνεται και με λάδι/αιθέρια έλαια απλώς η διαδικασία είναι διαφορετική). Στη συνέχεια, κάνουμε συμπύκνωση με εξάτμιση ενός μέρους του νερού. Τα εκχυλίσματα αυτά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε για μασάζ, για κομπρέσες ή ακόμα και για θεραπευτικά μπάνια (χύνουμε μια μικρή ποσότητα στη μπανιέρα). (Προσοχή, κάποια είναι αρκετά επικίνδυνα λόγω συμπύκνωσης και μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και εγκαύματα σε μεγάλες ποσότητες).

• Διάβρεγμα

 Χρησιμοποιείται κυρίως για μέρη του φυτού που είναι πιο σκληρά (όπως ρίζες και φλοιούς) και είναι πιο δύσκολο να πάρουμε τα θρεπτικά συστατικά απλά και μόνο βράζοντας. Στον τρόπο αυτό, παίρνουμε το μέρος του φυτού που μας ενδιαφέρει και το αφήνουμε να μουλιάσει σε νερό σε θερμοκρασία δωματίου για 8-12 ώρες. Στη συνέχεια το ζεσταίνουμε, σουρώνουμε και πίνουμε. Καλό είναι να πίνουμε έως 3 φορές την ημέρα.

• Βάμμα

 Παρασκευάζεται βυθίζοντας για μεγάλο χρονικό διάστημα (τουλάχιστον 2 εβδομάδες) ένα μέρος του βοτάνου (φρέσκο ή ξερό) σε ένα (πυκνό) διάλυμα οινοπνεύματος ή άλλου ποτού με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ (τσίπουρο/ρακί/βότκα/τζιν). Η αναλογία πρέπει να είναι περίπου 1/5 για ξηρό βότανο ή 1/3 για νωπό (η ποσότητα του βοτάνου υπολογίζεται ως 1 μέρος του φυτού ανά 5 ή 3 μέρη ποτού). Το αφήνουμε να μουλιάσει σε ένα σκουρόχρωμο βαζάκι με κλειστό καπάκι αεροστεγώς σε ξηρό και σκιερό μέρος. Μπορεί να διατηρηθεί έως και 2 χρόνια. Επειδή είναι πολύ ισχυρό, καλό είναι να χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες και αραιωμένο σε νερό. 

Τα βότανα στην καθημερινή ζωή σαν μια εναλλακτική λύση για τη θεραπεία διάφορων ασθενειών

Τα βότανα, τα αιθέρια έλαια, ακόμα και τα προϊόντα που παράγονται από κάποια έντομα όπως η μέλισσα (δηλητήριο,πρόπολη,βασιλικός πολτός κα), είναι δώρα τα οποία μας χαρίζει έτοιμα η φύση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την καταπολέμηση διάφορων (αν όχι όλων) ασθενειών ή/και δυσχερειών , με αρκετά μεγάλη αποτελεσματικότητα, χωρίς όμως τις παρενέργειες των χαπιών και φαρμάκων που πωλούνται στην αγορά.

 Έχει διαπιστωθεί από πολλές μελέτες ότι τα φυτικά φάρμακα και βότανα είναι πολλές φορές το ίδιο αποτελεσματικά (αν όχι περισσότερο) από τα εγκεκριμένα φάρμακα που δίνονται σε ασθενείς για συγκεκριμένες ασθένειες. Η μόνη διαφορά είναι ίσως η ταχύτητα και ο χρόνος δράσης τους, όπου μποροεί μεν να παρατηρηθούν τεράστιες διαφορές, δυστυχώς υπέρ των φαρμάκων, όμως με μια τεράστια και βασική διαφορά· Το ένα θεραπεύει την ασθένεια , έστω και μακροχρόνια, ενώ το άλλο μας χαρίζει μια προσωρινή ανακούφιση, μέχρι να περάσει η επίδραση και να χρειαστεί να πάμε στο επόμενο χάπι. Προφανώς, η κατανάλωση μεγάλου αριθμού χαπιών μπορεί να έχει πολλές παρενέργειες και παράλληλα να προκαλέσει ακόμα και εθισμό. Πολύ σημαντικό είναι επίσης ότι ο ανθρώπινος οργανισμός, έχει την τάση να "συνηθίζει" τη δραστική ουσία του χαπιού, απαιτώντας έτσι όσο περνάει ο καιρός όλο και μεγαλύτερη ποσότητα αυτής, άρα συνεπώς και μεγαλύτερο αριθμό χαπιών προς κατανάλωση. Τα φυτικά φάρμακα αντίθετα, μπορούν να αντιμετωπίσουν μια χρόνια πάθηση το ίδιο αποτελεσματικά, με τη σημαντική διαφορά ότι, εφόσον δεν υπάρχουν παρενέργειες, όσο και να αυξήσει κανείς τη δόση, δε θα αντιμετωπίσει κανένα επιπλέον πρόβλημα. Ο κίνδυνος εθισμού είναι σαφώς μικρότερος, καθώς η ποσότητα της δραστικής ουσίας σε ένα φυτικό φάρμακο είναι μικρότερη απ'ότι σε ένα χάπι με υπερσυμπυκνωμένη την ποσότητα της δραστικής ουσίας. Παρόλα αυτά, ακόμα και σε περίπτωση εθισμού, τα περισσότερα φυτικά φάρμακα και βότανα είναι εντελώς αβλαβή και ακίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό και η κατανάλωσή τους ακόμα και σε μεγάλες ποσότητες, θα επιφέρει κατά κύριο λόγο μόνο θετικά αποτελέσματα, επειδή όπως προαναφέρθηκε δεν έχουν παρενέργειες. Οι παραπάνω λόγοι, είναι όλοι έγκυροι και είναι πολύ εύκολο κάποιος να το επιβεβαιώσει, κάνοντας μια απλή αναζήτηση στο Internet. Υπάρχουν ολόκληροι λαοί οι οποίοι βασίζονται σε αυτού του είδους την λεγόμενη "παραδοσιακή ιατρική" , με πρώτους τους Ασιάτες. Η στροφή σε μια εναλλακτική πηγή θεραπείας , μπορεί να σας αλλάξει ολόκληρη τη ζωή. Αξίζει κανείς να δοκιμάσει μια νέα και άγνωστη για αυτόν θεραπεία, ξεκινώντας από απλές καθημερινές παθήσεις, όπως είναι ο πονοκέφαλος, οι ημικρανίες, ο πονόλαιμος, ο πυρετός και πολλές άλλες. Είναι βέβαιο πως θα παρατηρηθούν αλλαγές ακόμα και σε ολόκληρο τον τρόπο ζωής του ατόμου, καθώς θα μειωθεί η συχνότητα των πονοκεφάλων/ημικρανιών, θα ενισχυθεί το ανοσοποιητικό σύστημα και γενικά θα υπάρξει αλλαγή προς το καλύτερο για το άτομο που "τόλμησε" να κάνει στροφή στη φυτική/παραδοσιακή ιατρική. Είναι ένας κλάδος της ιατρικής, ο οποίος υπόσχεται πολλά για το μέλλον και έχει σώσει ή/και βελτιώσει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων στο παρελθόν. Μην ξεχνάμε εξάλλου ότι και οι πρόγονοί μας με αυτόν τον τρόπο επιβίωναν τα παλαιότερα χρόνια. Μπορεί η σύγχρονη ιατρική να έχει εξελιχθεί πολύ και να σώζει ζωές, όμως οι "ρίζες" όλων των φαρμάκων προέρχονται από τα φυτά. Καλό είναι λοιπόν να μην απορρίπτουμε αυτές τις πανάρχαιες μεθόδους, αλλά να τις πιστεύουμε και να προσπαθούμε να τις εξελίξουμε.